علل لگنی

به حالتی که یاخته‌های مشابه با یاخته‌های آستر رحم در بیرون از رحم رشد کنند، نابه‌جایی آستر رحم گفته می‌شود. نام‌های دیگر این وضعیت آندومتروز و اندومتروز (Endometriosis) است.

این حالت زمانی رخ می‌دهد که غدد آستری (آندومتریال) و بسترهٔ رحم در بیرون از آستر رحم (آندومتر) و ماهیچه زهدان رشد کنند. لگن شایع‌ترین محل آندومتریوز است. در این بیماری بافت آستر (مخاط رحم) پرکار در بیرون از محل اصلی (رحم) پایه‌ریزی می‌شود. این بافت در تمام بافت‌های بدن به جز طحال ممکن‌است به‌وجود آید، ولی رایج‌ترین محل پدید آمدن آن و در ۵۰ درصد موارد، لگن است که در این قسمت، تخمدان‌ها (حدود ۴۰ درصد موارد) بیش از دیگر اندام‌ها گرفتار اندومتریوز می‌شوند؛ بنابراین همزمان با قاعدگی این نقاط خونریزی می‌کنند که در نتیجه دشواری‌های فراوانی برای فرد به‌وجود می‌آید. رایج‌ترین عوارض درد موقع عادت ماهانه، نازایی و دردهای مزمن لگنی است.

از نشانه‌های نابه‌جایی آستر رحم درد لگنی، قاعدگی دردناک، آمیزش دردناک و نازایی است. درمان پزشکی بر پایه حاملگی (پروژستین‌ها به تنهایی یا ترکیب با استروژن‌ها) یا یائسگی کاذب (مانند آگونیست‌های GnRh یا دانازول) می‌باشد.

درمان مصرف مسکن‌های قوی یا جراحی دربرگیرنده برداشتن ضایعه یا سوزاندن آن است. به طورکلی شیوع اندومتریوز مشخص نیست، ولی متخصصین آن را ۱–۱۰ درصد پیش‌بینی می‌کنند. همچنین سن رایج ابتلا به این بیماری بیشتر ۲۵ تا ۴۰سالگی است. اندومتریوز عامل ۵ تا ۳۵ درصد موارد نازایی در زنان است.

در نابه‌جایی آستر رحم بافت‌های همانند رحم در جاهایی از بدن بیرون از رحم رشد می‌کنند. این بافت‌های نابجا می‌شود به نام تومور خوش‌خیم، گره بافتی یا بافت کاشته‌شده مورد اشاره قرار گیرند.

آندومتریوز جزو آن دسته از بیماری‌هایی است که علت اصلی آن شناخته شده نیست و در واقع یک بافت به نام آندومتر در داخل حفره رحم است که جنین بر روی آن رشد می‌کند و در هر قاعدگی تخریب شده و با اتمام خونریزی مجدداً رشد می‌کند. بافت آستر رحم در بیماران آندومتریوز به‌طور نابجا در نقاط مختلف لگن و شکم کاشته می‌شود و رشد می‌کند. این بیماری می‌تواند نقاط مختلف لگن و شکم و حتی بافت ریه را درگیر کند. درگیری تخمدان سبب ایجاد کیست شکلاتی یا آندومتریوما می‌شود. درگیری در رباط‌های نگهدارنده رحمی در پشت رحم و در روده بزرگ و در روی لوله‌های میزنای که ادرار را از کلیه به مثانه منتقل می‌کند، می‌تواند ایجاد شود. این نقاط به دلیل نفوذ عمقی بافت نابه‌جای آستر رحم به زیر چادرینه شکم درگیر آندومتریوز می‌شوند و درد شدید لگنی ایجاد می‌کنند.^[۱]